„REAGUJ NA PRZEMOC. ŚWIAT WIDZIANY OCZAMI DZIECKA” to temat konferencji, zorganizowanej już po raz VIII przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Kętach – Dział Wspierania Rodziny, która odbyła się 15 października w Hotelu „Relax” w Kętach. Jak podkreśliła na rozpoczęcie dyrektor kęckiego GOPS-u, Monika Kaczmarczyk, tegoroczna konferencja poświęcona była przemocy wobec dzieci, a główny jej cel to wzmocnienie współpracy pomiędzy instytucjami zajmującymi się pomocą i wsparciem na rzecz rodzin znajdujących się w kryzysie, jakim jest przemoc domowa.„REAGUJ NA PRZEMOC. ŚWIAT WIDZIANY OCZAMI DZIECKA” to temat konferencji, zorganizowanej już po raz VIII przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Kętach – Dział Wspierania Rodziny, która odbyła się 15 października w Hotelu „Relax” w Kętach. Jak podkreśliła na rozpoczęcie dyrektor kęckiego GOPS-u, Monika Kaczmarczyk, tegoroczna konferencja poświęcona była przemocy wobec dzieci, a główny jej cel to wzmocnienie współpracy pomiędzy instytucjami zajmującymi się pomocą i wsparciem na rzecz rodzin znajdujących się w kryzysie, jakim jest przemoc domowa.
Uczestnicy konferencji wysłuchali wykładów, przygotowanych przez Wandę Paszkiewicz – wiceprezes Stowarzyszenia na Rzecz Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia”, psychologa, specjalistę w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, certyfikowanego trenera i superwizora Polskiego Towarzystwa Psychologicznego i Towarzystwa Psychoprofilaktycznego oraz Tomasza Majewskiego – psychologa, terapeutę i trenera, certyfikowanego specjalisty ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie, członka Stowarzyszenia na Rzecz Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia”.
Wanda Paszkiewicz w swojej prelekcji wyjaśniła znaczenie przemocy wobec dziecka oraz skutki przemocy w rodzinie. Jak podkreśliła prelegentka, doznawanie przemocy w dzieciństwie sprzyja w uwikłanie w przemoc w życiu dorosłym. - Nie jest przyczyną przemocy, jednak osoby, które doznają przemocy w dzieciństwie gorzej radzą sobie w dorosłym życiu – mówiła, zwracając uwagę, że w powszechnych odniesieniach do przemocy wobec dzieci jest zrozumienie, że jest to coś niedobrego, coś czemu trzeba przeciwdziałać. Jak wytłumaczyła na podstawie rysu historycznego, tendencja ta jest stosunkowo młoda, i świadomość społeczna o tym, że dzieci należy chronić i wspierać, że rozwój dziecka ma istotne znaczenie w radzeniu sobie w dorosłym życiu, pojawiła się dopiero w drugiej połowie XX wieku. Wcześniej przez wieki panowało przekonanie, że dziecko nie ma praw, dopóki nie osiągnie wieku dorosłego. Wskazała także na powszechnie jeszcze panujący opór społeczny we wspieraniu dzieci w ich prawach. - Często jeszcze spotyka się takie postawy wobec dzieci, których nikt nie odważyłby się zastosować w stosunku do osób dorosłych – wyjaśniła. Wanda Paszkiewicz wskazała na fazy rozwoju dziecka, gdzie poza aspektem moralnym kształtują się różne obszary życia człowieka, które mają kolosalne znaczenie w radzeniu sobie w dorosłym życiu. Wg niej, pierwsze – bazowe, zaufanie do świata i innych ludzi, kształtuje się już od momentu urodzenia. - To, czy dziecko będzie miało zaufanie, zależy od tego, w jaki sposób odnosić się będą do niego jego najbliżsi, jaki będzie klimat w domu. Gdy dziecko jeszcze nie umie mówić chłonie świat zewnętrzny poprzez intuicję, emocje pozawerbalne, a modyfikacja tych pierwszych doświadczeń w okresie życia dorosłego jest bardzo trudna – zaznaczyła. Przytaczając definicję przemocy, podkreśliła, że przemoc wobec dziecka jest tym samym co przemoc wobec osoby dorosłej. Omówiła także różnicę pomiędzy przemocą i agresją. - Z naszej perspektywy, w przemocy są zachowania agresywne, ale nie każde zachowanie agresywne jest przemocą. Agresja może być też zjawiskiem pozytywnym, pożądanym. Może uruchamiać siłę i moc, by walczyć o swoje, rywalizować np. w sporcie, może być też skierowana na rzeczy. Przemoc zawsze jest kierowana w stronę drugiego człowieka – zaznaczyła i dodała, że to, co głównie odróżnia przemoc od agresji, to jest kryterium – jest intencjonalna, narusza prawa i dobra drugiego człowieka, istnieje przewaga pomiędzy jedną osobą a drugą, powoduje szkody psychiczne lub fizyczne. - Dziecko jest idealnym kandydatem na doznawanie przemocy ze względu na zależność od osoby dorosłej! – konkludowała.
Mówiąc o przemocy podkreśliła, że dziecko uznawane jest za krzywdzone, gdy jest zaniedbywane, bite i maltretowane fizycznie, dręczone psychiczne, molestowane seksualnie, jest świadkiem przemocy w rodzinie oraz jest w konflikcie pomiędzy rodzicami. - Z perspektywy dziecka każda krzywda jest dolegliwa i powoduje określone skutki – stwierdziła. Zdaniem prelegentki, dorośli, ze względu na swój stosunek do sprawy seksu - temat obarczony w kulturze polskiej ideologią, przekonaniami i niezbyt „oswojony”, często boją się reagować lub reakcja ich jest krzywdząca. Zwróciła także uwagę, że krzywda wyrządzona dziecku najczęściej pochodzi od osoby bliskiej, jak rodzice, rodzeństwo lub krewni, czy osoby znajome dziecku.
Dziecko wychowywane w rodzinie z przemocą stara się zachować wiarę w rodziców, nie rzadko szukając winy we własnym zachowaniu lub ignorowanie bólu, przeżywając przerażenie, pustkę, strach i chroniczny niepokój. Jako skutki przemocy w rodzinie podała niską samoocenę; poczucie zagrożenia i nieufność wobec innych; kłopoty rozwojowe, w nauce, zdrowotne; agresję; izolację, samotność i bierność oraz przemoc w życiu dorosłym. – Dziecko krzywdzone nie przestaje kochać rodziców, ale zaczyna nienawidzić siebie – podsumowała.
Wg doniesień naukowych, przytoczonych przez prelegentkę, dzieci, które regularnie dostają lanie są bardziej skłonne do oszukiwania i kłamania, nieposłuszeństwa w szkole, częściej znęcają się nad innymi i są mniej wrażliwe na zło, a im częściej dziecko jest bite, tym częściej ono samo bije inne dzieci oraz rodzeństwo. Dzieci w wyniku kar cielesnych mają większe problemy ze zdrowiem psychicznym, przejawiają więcej zachowań agresywnych i antysocjalnych. Dodatkowo osoby, które w dzieciństwie otrzymywały lanie, w dorosłości częściej chorują na depresję i częściej stosują przemoc wobec swoich dzieci, partnera lub innych osób.
Wykład „Kierunki pracy z rodzicem, który krzywdzi” przedstawił Tomasz Majewski. Prelegent wytłumaczył zasady postępowania z rodzicem, który dopuszcza się przemocy względem swojego dziecka. Podkreślił, że aby osoba przestała krzywdzić, najpierw musi zmienić swój sposób myślenia, przekonania i nastawienie. – Musi mieć świadomość, że to co robi, to jest przemoc – zaznaczył, dodając, że ważna jest jeszcze chęć zaprzestania przemocy oraz odpowiedzialność za swoje czyny, jak również zmiana myślenia na temat rodziny oraz dzieci i ich praw. Kolejnym krokiem, jaki musi zrobić człowiek krzywdzący, to zmiana emocjonalna - większa wrażliwość i większa empatia. Ostatnim natomiast elementem, jest zmiana zachowań, czyli zaprzestanie jakichkolwiek form przemocy oraz nauczenie się innych reakcji i umiejętności wywoływania wpływu na innych ludzi.
Prelegent przedstawił dwie strategie postępowania z osobami stosującymi przemoc, które uruchamiają zmianę i tworzą system przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Pierwszy rodzaj oddziaływań to działania interwencyjne, czyli wymuszenie zmian. – Czyli ja wymuszam, aby człowiek ten zmienił swoje postępowanie, swoje zachowanie – wyjaśnił Tomasz Majewski, dodając, że wiąże się to z narzucaniem postępowania, oczekiwaniami i wyciąganiem konsekwencji oraz monitorowaniem tej osoby. – Ja jako interwent będę korzystał z jakiejś przewagi, by na tej osobie tą zmianę wymusić – zaznaczył. Drugim sposobem pracy ze sprawcą przemocy jest pomaganie, które jest działaniem odwrotnym, bez żadnego przymusu, narzucania, wymuszania, czyli całkowita dobrowolność. - Te dwa sposoby są ze sobą sprzeczne – stwierdził, i wyjaśnił, że w praktyce oznacza to, że aby te dwa elementy stosować, trzeba pamiętać o pewnych zasadach. - W systemie pracy z rodzicem, który stosuje przemoc, bardzo ważne jest to, aby był dostęp zarówno do interwencyjnych metod wpływu jak i do pomocowych – zaznaczył i dodał, że skoro te dwie role się wzajemnie wykluczają, to nie jest możliwe, aby ta sama osoba prowadziła interwencje i jednocześnie pomagała. – Ktoś inny musi powiedzieć temu rodzicowi ‘nie wolno, zabraniam, tak nie powinieneś, musisz to zmienić’, i tego pilnować, aby to zmienił, a ktoś inny musi powiedzieć „panie, zróbmy coś z tym, zastanówmy się, jak to zrobić, by pan tych problemów nie miał”. Ktoś inny musi go wesprzeć w tym, żeby zmienił swoje myślenie, emocje, zachowania. Gdy to łączymy, to jesteśmy tylko interwentami – podsumował na koniec.
Uczestnicy mogli także obejrzeć film, w którym dzieci opowiadały o doznanej przemocy i otrzymanej pomocy. Apelowały one także do swoich rówieśników, by się nie poddawały i szukały pomocy, bo zawsze znajdzie się ktoś, od kogo tą pomoc dostaną. – Jeśli któreś z was jest maltretowane, wykorzystywane seksualnie lub zaniedbywane przez rodzinę, albo jeśli znacie dzieci, które potrzebują pomocy, poinformujcie o tym kogoś, komu ufacie. Może to być ktoś z rodziny, nauczyciel, lekarz lub ktoś inny. Ludzie, którzy krzywdzą dzieci używają różnego rodzaju podstępu i gróźb, by zmusić małego człowieka do milczenia. Aby powstrzymać krzywdziciela trzeba powiedzieć o nim komuś dorosłemu. Jeśli jednak nie znasz osoby godnej zaufania, skontaktuj się z NIEBIESKĄ LINIĄ – specjalną linią telefoniczna dla ofiar przemocy w rodzinie. Jej numer to: 800 12 00 02.
Uczestnikami konferencji były osoby pracujące w zespole interdyscyplinarnym, wśród których znaleźli się pracownicy ośrodków pomocy społecznej z terenu powiatu oświęcimskiego oraz wadowickiego, członkowie Zespołów Interdyscyplinarnych, pracownicy oświaty, służby zdrowia, stowarzyszeń, policji i sądu. Jak podkreśliła w rozmowie dyrektor Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Kętach, Monika Kaczmarczyk, konferencje organizowane są co roku, o różnej tematyce, a zapraszani są na nie specjaliści z różnych dziedzin, którzy w sposób ciekawy i fachowy opowiadają o problemie poruszanym na spotkaniu. Zwróciła też uwagę, że dzięki współpracy w ramach zespołu interdyscyplinarnego osoby potrzebujące mogą liczyć na szerszą pomoc. – Najbardziej współpracuje z nami w zespole interdyscyplinarnym i w grupach roboczych kęcka policja oraz przedstawiciele oświaty, możemy też liczyć na wsparcie kuratorów - zaznaczyła. - To jest naprawdę dobra praca ośrodka – stwierdził dyrektor Wydziału Infrastruktury Społecznej UG Kęty, Tomasz Bielecki, który także wziął udział w konferencji.
– Myślę, że ludzie nabywają zaufania do ośrodka, gdyż spotykają tam kompetentnych pracowników, widzą pozytywne efekty ich działań, więc przychodzą, chcą zaufać i o tej przemocy mówią – tłumaczył, dodając, że oprócz dobrej pracy zespołu na budowę zaufania składają się takie elementy, jak np. pikniki integracyjne, gdzie pracownicy pomocowi wychodzą do ludzi budując z nimi zupełnie inną relację.
Zespół Interdyscyplinarny to grupa specjalistów podejmująca się współpracy celem udzielenia pomocy osobom lub całym rodzinom znajdującym się w kryzysie i dotkniętym problemem przemocy. Działania te skierowane są na rozwiązanie konkretnego problemu. Celem głównym zespołu interdyscyplinarnego jest efektywna współpraca instytucji i organizacji na rzecz zapobiegania i zwalczania przemocy w rodzinie, poprzez diagnozowanie problemu przemocy w rodzinie, podejmowanie działań w środowisku zagrożonym przemocą w rodzinie, mających na celu przeciwdziałanie temu zjawisku, inicjowanie interwencji w środowisku dotkniętym przemocą w rodzinie, rozpowszechnianie informacji o instytucjach, osobach i możliwościach udzielenia pomocy w środowisku lokalnym, współpracę z instytucjami zajmującymi się problemem przemocy w rodzinie, organizowanie kampanii społecznych, konferencji w celu podniesienia świadomości społecznej dotyczącej problemu przemocy w rodzinie, inicjowanie działań w stosunku do osób stosujących przemoc w rodzinie.
Konferencja „REAGUJ NA PRZEMOC. ŚWIAT WIDZIANY OCZAMI DZIECKA” realizowana była w ramach Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata 2017-2020 oraz Projektu Współfinansowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w ramach Programu Osłonowego „Wspieranie Jednostek Samorządu Terytorialnego w Tworzeniu Systemu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie” – edycja 2018.
